Faydalı Model Sisteminin Amaçları ve Avantajları
Faydalı model sisteminde başvuru öncesi neler yapılmalı, nasıl dosyalanmalı, hangi ülkelerde koruma alınabildiği, faydalı model başvuru şartları, patent ve faydalı model farkını ve yaklaşık olarak ücretlerinin ne olabileceğini detaylı bir şekilde anlattık. Bu yazımızda ise faydalı model sisteminin amaçlarını ve avantajlarını tartışıyor olacağız.
Faydalı Model Sisteminin Amaçları Nelerdir?
Faydalı model koruması sağlama amaçları, patent verme amaçlarıyla yakından ilişkilidir. Faydalı modeller, mucitlere yaratıcılıklarının tanınmasını ve icatları için maddi kazanç olasılığını sunarak yenilik yapmaları için teşvikler sağlar. Faydalı modelin sağladığı münhasır hakka karşılık, başvuru sahibinin faydalı model başvurusunda buluşun ayrıntılı, doğru ve eksiksiz yazılı tanımını vererek buluşu kamuya açıklaması gerekir. Faydalı model sisteminin kendine has özellikleri yani daha kısa koruma süresi, daha kolay ve daha ucuz olması koruma elde etme ve sürdürme prosedürleri, genellikle küçük şirketler tarafından yerel veya küçük yenilikleri desteklemek için uygun kabul edilir.
Faydalı Modellerin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
Faydalı model koruması, patent korumasından daha ucuz olsa bile, faydalı model korumasının her durumda patent korumasına göre daha uygun bir alternatif olduğu anlamına gelmez. Belirli bir ülkedeki faydalı model sisteminin ve patent sisteminin belirli özellikleri, bir buluşu korumanın uygun yolunu belirlemek için vaka bazında dikkatlice incelenmelidir.
Buluşunun korunmasını isteyen bir mucidin bakış açısından, genel olarak faydalı model koruması elde etmek, patent korumasından daha kolay olabilir, çünkü:
- Faydalı model edinme gereksinimleri genellikle daha az katıdır,
- Faydalı modeller, hakları elde etmek ve sürdürmek için daha ucuzdur,
- Kayıt süreci genellikle daha basit ve daha hızlıdır, patente göre detaylı bir inceleme yapılmaz.
Öte yandan, maddi incelemenin olmaması, tescilli faydalı modellerin geçerliliği konusunda daha az yasal güvence olduğu anlamına gelir ve daha sonra başarılı bir şekilde itiraz edilebilir ve iptal edilebilir. Sonuç olarak, üçüncü şahıslar faydalı modellerin değeri konusunda şüpheci olabilir ve bir lisans veya finansman anlaşması yaparken daha temkinli olabilir.
Faydalı modellerin ortak özelliklerinden biri koruma süresinin patentlere göre daha kısa olması olduğundan, buluşu içeren bir ürünün uzun bir yaşam döngüsüne sahip olması ve buluşun piyasada uzun süre kalması bekleniyorsa faydalı model, koruma uygun bir seçenek olmayabilir. Öte yandan, bir buluşun piyasada hızlı bir şekilde eskimesi bekleniyorsa, daha düşük maliyetlerle hızlı bir şekilde elde edilebilecek faydalı model koruması düşünülebilir.
Bazı ülkelerde faydalı model koruması sadece teknolojinin belirli alanları için ve sadece ürün buluşları için alınabilmektedir. Örneğin, bazı ülkelerde teknik, kimyasal ve biyolojik süreçler faydalı model koruması için uygun değildir. Bu ülkelerde, buluş bu tür uygun olmayan konu kapsamına giriyorsa, patent koruması talep etmekten başka seçenek yoktur.
Bununla birlikte, birçok durumda, faydalı model koruması ve patent koruması mutlaka alternatif değildir ancak faydalı model koruması, bir patentin verilmesini beklerken hızlı bir şekilde bir faydalı model elde edilebileceğinden, patent korumasının tamamlayıcısı olarak kullanılabilir. Ayrıca, bazı ülkelerde bir faydalı model başvurusunun (veya bir faydalı modelin) patent başvurusuna (veya bir patente) dönüştürülmesi ve bunun tersi de mümkündür. Bu esneklikler, iş stratejilerini desteklemek için de kullanılabilir.
Yakın zamanda Avustralya’da başlatılan “inovasyon patenti”, “fikri mülkiyet sistemine düşük maliyetli bir giriş noktası” sağlamak amacıyla küçük ve orta ölçekli işletmelerin ihtiyaçlarına yönelik kapsamlı araştırmaların bir sonucu olarak tanıtıldı. Hakların olumsuz etkilerini azaltmak için bazı ülkeler, faydalı modellerin üçüncü kişilere karşı uygulanmasından önce maddi incelemenin zorunlu tutulması veya faydalı modellere ilişkin değerlendirme sertifikalarının düzenlenmesi gibi önlemler almaktadır.
Sonuç olarak faydalı model sistemini kullanıma açan ülkeler, bu sistemde buluşu ve buluşçunun haklarını güvence altına almaktadır. Patent kadar detaylı bir araştırma ve inceleme safhasının olmaması avantaj iken patente göre daha kısa süre koruma sağlamasını dezavantaj olarak alabiliriz. Yine de geliştirdiğiniz ürünlerin tescil belgesini almak gerekmektedir.
Efor Patent Ekibi olarak, Sanayicimizin geliştirdiği yeniliklerin korunmasında daha hassas davranması gerektiğini düşünüyoruz; Faydalı model tescili ve korunması ile ilgili uzmanlarımıza ücretsiz danışabilirsiniz.
