Telif hakkı (veya eser sahibi hakkı), yaratıcıların edebi ve sanatsal eserleri üzerindeki haklarını tanımlamak için kullanılan yasal bir terimdir. Telif hakkı kapsamındaki eserler kitap, müzik, resim, heykel ve filmlerden bilgisayar programlarına, veri tabanlarına, reklamlara, haritalara ve teknik çizimlere kadar uzanır.
Telif Hakkı Kullanılarak Neler Korunabilir?
Telif hakkı kapsamındaki çalışmaların ayrıntılı listeleri genellikle mevzuatta bulunmaz. Bununla birlikte, genel olarak konuşursak, dünya çapında yaygın olarak telif hakkıyla korunan eserler şunları içerir:
- Romanlar, şiirler, oyunlar, referans eserler, gazete makaleleri gibi edebi eserler,
- Bilgisayar programları, veri tabanları,
- Filmler, müzik besteleri ve koreografi,
- Resim, çizim, fotoğraf ve heykel gibi sanatsal çalışmalar,
- Mimari,
- Reklamlar, haritalar ve teknik çizimler.
Telif hakkı koruması, fikirleri, prosedürleri, çalıştırma yöntemlerini veya matematiksel kavramları değil, yalnızca ifadeleri kapsar. Telif hakkı, yeterli yazarlık içerip içermediğine bağlı olarak, başlıklar, sloganlar veya logolar gibi bir dizi nesne için mevcut olabilir veya olmayabilir.
Eser Sahibi olarak Haklarım Nelerdir?
Telif hakkı kapsamında iki tür hak vardır:
- Hak sahibinin eserlerinin başkaları tarafından kullanılmasından mali ödül almasına izin veren ekonomik haklar.
- Yazarın ekonomik olmayan çıkarlarını koruyan ahlaki haklar.
Telif hakkı yasalarının çoğu, hak sahibinin bir eserle ilgili belirli kullanımları yetkilendirme veya engelleme veya bazı durumlarda çalışmalarının kullanımı için ücret alma (örneğin toplu yönetim yoluyla) için ekonomik hakka sahip olduğunu belirtir. Bir eserin ekonomik hak sahibi aşağıdakileri yasaklayabilir veya yetkilendirebilir:
- Basılı yayın veya ses kaydı gibi çeşitli şekillerde çoğaltılması,
- Bir oyunda veya müzik eserinde olduğu gibi halka açık performansı,
- Kompakt diskler veya DVD’ler biçimindeki kaydı,
- Radyo, kablo veya uydu aracılığıyla yayınlanması,
- Diğer dillere tercümesi,
- Bir romandan film senaryosuna uyarlamak gibi.
Yaygın olarak tanınan manevi haklara örnek olarak, bir eserin yazarlığını talep etme hakkı ve eserde yaratıcının itibarına zarar verebilecek değişikliklere karşı çıkma hakkı verilebilir.
Telif Hakkı Kaydı Yaptırabilir Miyim?
Ülkelerin çoğunda ve Bern Sözleşmesine göre telif hakkı koruması, kayıt veya diğer formalitelere gerek kalmadan otomatik olarak sağlanır.
Yine de çoğu ülkede eserlerin gönüllü olarak tescil edilmesine izin veren bir sistem bulunmaktadır. Bu tür gönüllü kayıt sistemleri, mülkiyet veya yaratma konusundaki anlaşmazlıkların çözülmesine yardımcı olabileceği gibi mali işlemleri, satışları ve hakların devrini ve/veya devrini kolaylaştırabilir.
Yaratıcı Çalışmam için Varlığın Tasdikli Kanıtını Nasıl Elde Edebilirim?
İçerik oluşturuculara eserin sahipliğini kaydetme ve dijital olarak onaylama imkânı sunarak gönüllü telif hakkı kayıt sistemleri her ülke de mevcuttur. Değiştirilemeyen bu dijital olarak şifrelenmiş kanıt, herhangi bir zamanda eserin varlığını onaylayabilir.
Efor Patent’ten telif hakkı tescili teklifi alın.
